Enkele tintjes lichter
ZO ENERGIEK ALS hij op het podium staat, zo rustig is hij in de omgang. Je zou bijna durven zeggen dat hij verlegen is. Als de serveerster hem tot twee keer toe vraagt om zijn bestelling, moet ze dan maar genoegen nemen met een fluisterend antwoord: “Een cocktail met fruit, en alcohol.” Orjano Marengo mag dan wel van een druppel houden, een echt feestbeest is hij niet. Hij komt zelden buiten, en is al helemaal niet te vinden in clubs of in het publiek van collega-muzikanten. Marengo verkiest te vertoeven tussen de vier muren van zijn kamer, met pen en papier in de hand. “Ik heb alles thuis, ik weet niet wat ik op straat nog moet zoeken”, vertelt hij met een verlegen glimlach op het terras van Tangelo. Vergeet Little Koloni, Lucky, Lil Prince en Bakaa Boi. “Dat was toen ik jonger was”, vertelt Marengo, die alle voorgaande namen liet vereeuwigen in de vorm van een tattoo op zijn bovenlijf en nek.
De 23-jarige muzikant gaat vandaag de dag door het leven als Young Boss. Wanneer hij niet op het podium staat is hij te vinden in de studio, waar hij de meeste uren van de dag doorbrengt. Wonende in Amsterdam, komt hij vaak genoeg terug naar Suriname om zijn geboorteland niet te moeten missen. En zo ook krijgt Suriname geen tijd om voorbij te gaan aan het bestaan van Young Boss. Marengo’s verlegenheid verdwijnt echter snel wanneer hij ongestoord zijn zegje mag doen. “Omdat ik zo weinig in het straatbeeld te zien ben, mag jij jezelf gelukkig prijzen wanneer het je lukt om mij te spotten.” Maar of al zijn uren binnenshuis enkel te maken hebben met zijn Lucky-levensstijl, is nog maar de vraag. Sinds enkele maanden wast Marengo zich elke dag met de ‘Bakaa Boi Lucky Cake Soap’, zijn handzeep die er naar eigen zeggen voor zorgt dat hij ettelijke tinten lichter is geworden. Het gevolg is dat hij niet veel in de zon mag vertoeven. Geen gemakkelijke opdracht in Suriname dus.
Beetje zon In eerste instantie schrikt Marengo niet terug van de ondergaande zon op het terras van Tangelo, maar na een tijdje zoekt hij wel de schaduw van zijn vriend op. “Een beetje zon is niet erg, maar ik probeer veel zon toch te vermijden”, vertelt hij over het gebruik van zijn zeep, die in het ‘buitenland’ wordt gemaakt, al wil hij niet precies vertellen waar. Skin bleaching – huid bleken -is echter niets nieuws onder de zon, en al helemaal niet in de entertainmentbusiness. Iedereen denkt hierbij spontaan aan de wel heel opvallende transformatie van Michael Jackson. Maar ook Beyoncé, Nicki Minaj, Rihanna en Ciara werden allemaal al beschuldigd van het gebruik van bleekmiddelen, of protesteerden niet wanneer ze in magazines veel bleker werden afgebeeld dan dat ze in werkelijkheid zijn.
Bepaalde artiesten in Afrika maken zich ‘schuldig’ aan het openlijk promoten van bleekwerkende middelen en geloven dat het de snelste weg en soms zelfs de enige weg naar de top is. Zo is ook Marengo overtuigd van de indruk die hij achterlaat. Het lichter maken van zijn huid kan daarom ook worden geïnterpreteerd als een onderdeel van zijn plan om wereldberoemd te worden. En het werkt. Naar eigen zeggen gaven vrouwen in binnenen buitenland al meerdere malen aan dat ze de huidsverandering van Marengo wel kunnen appreciëren. Ook op concerten durven ze al eens hun keel wijd openzetten bij het spotten van Marengos bloot bovenlijf. Een moment waarvan hij altijd al heeft gedroomd, maar nog ver van zijn eindhalte. Zijn schreeuw om aandacht is altijd al groot geweest, maar de droom van roem nog groter. En daar moet je vandaag de dag al iets voor over hebben.
Onnatuurlijke tint
Ze zijn dan plots van het donkerste type naar huidtype 4 veranderd
ALS DERMATOLOOG- VENERLOOG van de Dienst Dermatologie in Paramaribo heeft dokter Karin Sewpersad veel ervaring met skin bleaching. De laatste tijd ontvangt ze steeds meer patiënten met een onnatuurlijke tint huidskleur. “Ze zijn dan plots van huidtype 6, dat is het donkerste type, naar huidtype 4 veranderd door het gebruik van bleekmiddelen”, vertelt Sewpersad. “In deze middelen zit melanocyte, een stof die ervoor zorgt dat de kleurpigmenten in het lichaam geremd worden in hun functie. Dit zorgt ervoor dat de kleur bij wijze van spreken uitgeveegd wordt”, legt Sewpersad de werking van de huidblekende zepen uit. “Dezelfde stof wordt al tientallen jaren gebruikt in de dermatologie om plaatselijke donkere vlekken op het gezicht en lichaam te bleken.” Wat ook niet zeldzaam meer is in de praktijk, zijn patiënten met klachten over irritatie na verkeerd gebruik. “Vaak slaat de huid dan rood uit of het zorgt voor een oneven huidoppervlak”, getuigt Sewpersad.
Zelf betreurt zij het feit dat mensen gebruik maken van bleekmiddelen en hiermee duidelijk maken dat ze niet tevreden zijn met zichzelf. “Het toont aan dat mensen zichzelf niet meer kunnen accepteren zoals ze zijn. Ik noem het een sign of time.” Wereldwijd waarschuwen wetenschappers en onderzoekers voor de gevaarlijke gevolgen die huidblekende middelen met zich mee brengen. Tot zover bekend is het plaatselijk gebruik van melanocyte op zichzelf niet kankerverwekkend. Maar wat er gebeurt als diezelfde stof over het hele lichaam gebruikt wordt, is nog maar de vraag. Wetenschappers waarschuwen voor nierproblemen, brandwonden, littekens en infecties. De consequenties hiervan zijn echter nog niet bewezen op alle soortgelijke producten, wat het moeilijk maakt om onschadelijke producten te onderscheiden van de onbetrouwbare.
Historische achtergrond
WAT WEL ZEKER is, is de diepe historische achtergrond die de trend met zich meedraagt. “Het maakt niet uit of ze een minder leuk gezicht had of niet, haar witte huidskleur was het belangrijkste”, vertelt historica Mildred Caprino over de generatie ’40-’50 van de vorige eeuw, die na een bezoek aan Nederland vaak naar huis kwam met een witte vrouw aan de arm. Met het opo yu klorusyndroom achten mensen met donkere huidskleur het een noodzaak om kinderen te maken met iemand die lichter getint is. Tijdens de slavernij genoten de lichtgekleurden een voorkeursbehandeling. Zij werden onder andere opgeleid tot ambachtslieden of vrijgekocht door hun witte vader. Caprino: “Na afschaffing van de slavernij heeft ook de koloniale overheid vaker lichtgekleurden bevooroordeeld, met als gevolg ongelijke behandeling van burgers in die samenleving. Het psychologisch effect is zich diep gaan wortelen, waardoor donkergekleurden zich minderwaardig zijn gaan voelen ten opzichte van mensen met een lichtere huidskleur, wat men begon te adoreren als schoonheidsideaal.”
In welke mate dit schoonheidsideaal nog heerst bij Afro-Surinamers kan Caprino niet aangeven, maar de groeiende populariteit van skin bleaching bewijst dat het nog steeds niet verdwenen is in onze samenleving. In de jaren tachtig maakte Suriname voor het eerst kennis met bleekmiddelen voor de huid. Het fenomeen zelf is al sinds 1950 bekend, toen vooral in Afrika. Vandaag de dag vind je huidbleekmiddelen in de drogisterij om de hoek, vaak geïmporteerd vanuit Frans- Guyana en Nederland. “Skin bleaching is de volgende stap, waarbij je niemand anders meer nodig hebt én daarbij jezelf gemakkelijk lichter kan maken met chemische middelen”, vertelt Caprino, die zelf grote vraagtekens plaatst bij deze trend. “Ik kan het niet anders dan zeer gevaarlijk noemen vanwege de medische gevolgen.” Zij heeft met eigen ogen gezien hoe een vrouw kapot ging aan nierproblemen ten gevolge van het gebruik van bleekmiddelen.
India koploper
Uit cijfers van de WHO blijkt dat 61 procent van het dermatologische marktaanbod in India uit huidverlichtende producten bestaat.
ONDANKS DE VELE waarschuwingen over de negatieve en gevaarlijke bijwerkingen die ze met zich mee kunnen brengen, vliegen de huidverlichtende producten overal ter wereld als warme bollen over de toonbank, met India als absolute koploper. Uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) van juni 2012 blijkt dat 61 procent van het dermatologische marktaanbod in India uit huidverlichtende producten bestaat. Uit hetzelfde onderzoek, genaamd ‘Mercury in skin lightening products’, wordt onder meer ook vermeld dat 77 procent van de Nigeriaanse-, 59 procent van de Togolese- en 27 procent van de Senegalese vrouwen deze producten gebruiken in de hoop een lichtere huidskleur te bekomen. Dit aan de hand van crèmes, zepen, pillen of zelfs via het inspuiten van bepaalde stoffen in de huid. Over Zuid-Amerika zijn geen cijfers bekend, maar dat het een steeds grotere rol speelt in de samenleving is een feit. Hoever Marengo wil gaan met een lichtere huidskleur, geeft hij niet prijs. “Daarvoor moet je me blijven volgen”, vertelt hij met uitdagende ogen.
Ook over andere toekomstplannen houdt hij de lippen stijf op elkaar. Of hij dit doet uit hoogmoed of faalangst blijft onduidelijk. Maar een andere reden waarom hij niet uit de doeken doet over zijn toekomstplannen, is uit angst dat deze plannen geen werkelijkheid worden. “Sommige mensen zeggen dingen die ze niet kunnen waarmaken. Dus ik zeg die dingen liever niet.” Maar na lang aandringen licht hij dan toch een tipje van de sluier. Met een wel heel zachte stem vertelt hij wat een mogelijk doel in zijn leven is: “Ik wil een levende god worden.” Marengo stelt zichzelf als grote voorbeeld, wanneer het gaat om grenzen verleggen. Hij krijgt veel aandacht, zowel in de positieve als negatieve zin van het woord. Maar van dat onderscheid ligt de artiest niet wakker. “Want negatieve aandacht, is ten slotte ook aandacht”, is zijn stelling. En op de weg naar succes, is alle aandacht welkom. “Veel mensen zijn bang om het negatieve te tonen, terwijl dat ook gewoon bij het leven hoort.”
Bron: DWT